Een week van innovatie ervaringen

Op dinsdag naar Strijp Eindhoven om in het kader van de Dutch Design Week kennis te nemen van experimenten in creatieve labs. Dit, in het kader van mijn samenwerking met de Van Gemertgroep, om een gevoel te krijgen wat labs zijn en welk effect ze kunnen sorteren. De labs die de revue passeerden, vertelden iets ver hun innerlijke Why, ontstaan, waardecreatie en vooral hun vakmanschap om techniek om te zetten in bijzondere vormen en nieuwe producten. Ze boeiden vanaf het begin en riepen ook vragen bij mij op over het anders organiseren van werk, het voor-investeren in iets waarvan je van tevoren niet weet of het een succes wordt en over een passend verdienmodel, juist omdat klassieke opdrachtgevers zeker willen weten wat ze krijgen. Mooi om te zien hoe jonge en doorstartende ondernemers vanuit vertrouwen en overtuiging werken aan het realiseren van hun toekomst. Vooral kunstontwerper Samira Boon, in samenwerking met het Textiellab van het Textielmuseum in Tilburg, maakte indruk. Zij gaf aan dat onderzoek van materialen en technieken, het vervolgens ontwerpen en daarna ontwikkelen in een dynamische omgeving een logische volgorde is om een kansrijk product in de markt te zetten. Zo’n textiellab maakte het voor Samira mogelijk om ter plekke te ervaren hoe samples en producten gecreëerd worden, vaak ook onder het oog van de bezoeker. Deze is als het ware deelgenoot van het maakproces. Haar prachtige en sterke weefsels en vouwtechnieken blijken optimaal te voldoen aan de verwachtingen van opdrachtgevers zoals de Schouwburg van Tilburg. Opdrachtgevers blijven in het hele proces betrokken. De doelstelling van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie om inzicht te verschaffen in de werking van labs als een playground voor creatieve en innovatieve processen gericht op het ontwerpen van prototypes, waarbij vertrouwelijke feedback vanuit de omgeving plaatsvindt, is wat mij betreft ruimschoots gehaald. Zo sterk dat ik me – zoals de labs ook aangekondigd waren – Get Involved voelde. Dit is een overtuigende manier om te vernieuwen.

Twee dagen later bezocht ik met mijn vrouw de Breda Photo International 2016 in Breda, onze woonplaats. Een jaarlijks zeer succesvolle event, waar dit keer 73 kunstenaars op allerlei plekken in de stad aan mee deden: van bijna onontdekt talent tot werkelijk grote namen. Dit keer het thema YOU. Dus niet I of WE, maar YOU. De willekeurige ander. Centraal staan de dilemma’s van deze tijd, waarin de overheid geen bescherming meer kan en wil bieden aan mensen en waarin vrijhandel en marktwerking ook geen oplossing bieden voor een betere toekomst. Deze tijd vraagt aan mensen om boven zichzelf uit te stijgen. Met als gevolg een groep die zich tastend een weg weten te banen door dynamiek en onzekerheid heen – hoe klein en futiel dat ook mag zijn – en een groep die nergens op terug kan vallen en anoniem en verlaten achterblijft. Versterkt door de crisis vertellen de fotografen op overtuigende wijze hun verhaal. Indrukwekkend hoe zij in staat zijn de open zenuw van deze tijd bloot te leggen. Zo legt Michael Wolf vast hoe bewoners door het plaatsen van een plant op de veranda of het klemmen van een kleurige paraplu tussen de gasleidingen tegen de muur iets eigens toevoegen aan troosteloze hoge flatgebouwen in Hong Kong. Iets kleins waardoor het leven van mensen zich verheft boven de monotonie van de stedelijke condities. Plaats daar tegenover bijvoorbeeld de fotoreportages van de inmiddels hoogbejaarde wolfskinderen door Claudia Heinermann. Duitse oorlogswezen die in de WO II hebben moeten overleven in de Litouwse bossen op de vlucht voor het Russische leger en los van hun verre familie in Duitsland. Kortom, mensen die nergens bij horen en alleen gericht zijn op overleven; stille slachtoffers van wat oorlog te weeg kan brengen. Murw om nog iets van hun toekomst te maken en onzichtbaar om terug te kunnen vallen op een sociaal vangnet. Deze fototentoonstelling greep me bij de keel, omdat ik me plotseling ging beseffen dat leven vaak niet gekozen, maar gegeven is. Dat je geluk kunt hebben en pech en dat het jezelf ook kan overkomen. Reden om me – zij het als toeschouwer – proberen te verplaatsen in de levens van anderen.

Op vrijdag naar Amersfoort voor een ontmoeting met Disgover een jonge, ambitieuze club mensen die trainees opleidt en uitzet in de publieke sector op de thema’s informatie en legal. Ik was daarvoor uitgenodigd door Zeelenberg, bureau voor Mens en Organisatie, waarvan ik kennispartner ben. Doel van de ontmoeting was uit te vinden of het jeugdig elan van Disgover te koppelen was aan de jarenlange ervaring van adviseurs en veranderkundigen van Zeelenberg. Om dat uit te vinden werd een brainstormsessie van een dag ontwikkeld, waarin toegewerkt werd naar een viertal potentiële samenwerkingsmogelijkheden. Learning by doing en inventing dus. Het was inspirerend, omdat duidelijk werd dat het niet alleen ging om het aanboren van ieders persoonlijke creativiteit, maar ook om naar anderen te luisteren, daarop in te spelen en samen te werken zonder dat je hen echt kent. Uit de veilige comfortzone, direct in het diepe springen en erachter komen dat je hand in hand staat. Opmerkelijk om te zien hoe twee culturen in één dag tijd in staat zijn om plenair, in groepsverband èn individueel ‘iets neer te zetten’ dat potentie heeft en waardering krijgt. Maar dat vooral enthousiasme losmaakt bij alle aanwezigen. Bij de eindpitches werd duidelijk dat het goed voelde, dat het paste en dat we het gaan doen. We gaan samenwerken, direct in de vorm van een project en doen dat via action learning, eigenlijk hoe we deze dag ook hebben samengewerkt. Door het te doen hebben we voor ons zelf bewezen dat we het kunnen en willen.

Persoonlijk vond ik het opmerkelijk dat ik opnieuw bevestigd werd in mijn mening dat de generatie van onze kinderen – dat zijn de trainees van Disgover – in wereldoriëntatie en gemeenschapsbewustzijn uit ongeveer hetzelfde hout zijn gesneden als wij. Natuurlijk zijn wij gevormd door onze klassieke wijzen van kennisverwerving en zijn zij echt kinderen van de digitale snelweg, maar toch er is iets dat ons bindt en dat vertrouwen voor de toekomst geeft.

Zo werd mijn sabbatical in de herfst een week om niet te vergeten. Een week met ervaringen die de juiste koers bevestigen. Ervaringen, die creativiteit van binnenuit integreren in mijn werk en methoden, die kunst nog meer als inspiratiebron gebruikt bij verbeelding en ontwikkeling, die helpen bij het onderzoeken wat in welke omstandigheden het beste werkt en die getuigen van warme gevoelens voor anderen. Kortom, ervaringen van een verhoogd bewustzijn van het hier en nu. En tegelijkertijd ervaringen, die de relativiteit van ons bestaan aan de oppervlakte brengen.