Nieuws

Gedogen en ontwijken

26 april 2016

Ik wil deze column besteden aan het doorlichten van twee begrippen, twee werkwoorden die de afgelopen week door mijn hoofd spookten: gedogen en ontwijken. Begrippen, die na doordenking heel veel zeggen over onze cultuur, zo je wilt ons beschavingsniveau. Alsof dat al niet complex genoeg is, wil ik ze beschouwen in het perspectief van twee boeken. Eén recent, één al wat ouder, die mij op het gebied van cultuur-maatschappelijke diagnose veel inzicht hebben verschaft.

 

 

Lees verder...

Kijken naar gedrag

28 maart 2016

Het dagblad ‘Trouw’ opende afgelopen woensdag met de kop “De aanslagen die Brussel wel en niet verwachtte”. Dit naar aanleiding van de terreuracties op het vliegveld Zaventem en de metro, waarbij veel doden en heel veel gewonden vielen. Hoe afschuwelijk ook, ik moest even door denken over die kop in de krant. Hoe kun je nu tegelijkertijd iets wel en niet verwachten?

 

 

Lees verder...

Kunst oefent uitstel

29 februari 2016

Naarmate de samenleving haar kookpunt nadert, versnelling doel op zich wordt, maatschappelijke verhoudingen zich verharden en we steeds meer vast blijven houden aan oud gedrag, is kunst een manier om anders naar onszelf en de werkelijkheid te kijken. Eigenlijk attendeert kunst ons om goed te kijken. Op een of andere manier zijn we verleerd om goed te kijken. Oefening daarin baart kunst!

 

Lees verder...

Onderwijs uit de greep

25 januari 2016

Ik werd de afgelopen week getroffen door twee discussies over onderwijsvernieuwing, die mij aan het denken hebben gezet en direct de aanleiding vormden voor deze column. Op de radio viel ik middenin een gesprek met een onderwijsexpert die gevraagd werd te reageren op uitspraken van leerlingen dat het onderwijs Nederlands op middelbare scholen, zoals zij dat aangeboden krijgen, saai, dor en onvoldoende relevant is. Een dag eerder las ik in de krant dat excellente scholen in het basis- en voortgezet onderwijs vanaf dit jaar mogen afwijken van regels en wetgeving. Een kans die ze grijpen, zo blijkt uit de krant. Die twee zaken – de onvoldoende inhoud van het vak en de dichtgetimmerde regel- en beheersingsdrang – stellen mij niet erg gerust over de toekomst, te meer niet omdat deze signalen breed voor het gehele onderwijs gelden. Het lijkt erop dat we onszelf gevangen houden door het systeem dat we zelf ontworpen hebben.

 

 

 

Lees verder...

Springen met een korte polsstok

24 december 2015

Nu ik zo achter m’n werktafel zit, al een heel klein beetje in de kerststand van reflectie en overweging, terugblikkend op wat geweest is en over de rand van het nieuwe jaar heen kijkend, bekruipen me twee tegengestelde emoties. Eén van ongelooflijke blijheid, de ander die me juist diep bedroefd stemt. Optimisme en pessimisme vechten om mijn aandacht.

 

 

.

Lees verder...

Een tijd zonder waarom

24 november 2015

 

De Europese verwarring is compleet en schetst in het groot wat ook in het klein, in ons eigen land binnen publieke organisaties speelt. Het is een verwarrende tijd. Een gecoördineerde aanval van radicale islamieten op onze Europese zijnswijze gaat samen met een ‘inval’ van gewone islamitische vluchtelingen die op zoek zijn naar een veilige plek in Europa. Europa als slagveld en veilige haven tegelijkertijd: hoe kan dat waar zijn? Maar ook in onze eigen organisaties, bij overheden, zorginstellingen en onderwijs heerst verwarring. Van een heel andere orde weliswaar, maar toch: er is een duidelijke parallel.

 

 

 

 

Lees verder...

Over het 'ondertussen' en de voorlopigheid van kennis

30 oktober 2015

Verandering vindt plaats ‘in het ondertussen’ en onderzoek gaat ten diepste over de voorlopigheid van kennis. Wat beide bindt, is niet alleen dat elk diep ervaren veranderingsproces onderzoek veronderstelt, maar ook dat het impliciete besef van tijd haaks staat op overheersende en onderdrukkende tijdsregiem.

Lees verder...

Democratische tegenkrachten

23 september 2015

Ons democratisch vertoont tekenen van slijtage. Toch zie je hier en daar de onderstroom boven komen en proberen vernieuwende bewegingen en initiatieven het democratisch tekort op te vangen. Twee recente voorbeelden, beide op het gebied van het milieu, de één met net wel succes, de ander met net geen succes geven aan dat het doorbreken van oude patronen een proces van de lange adem is. De metamorphose van ons democratisch bestel is een traag lopend proces. Wat deze laat zien, is dat met de gedaanteverandering ook onderliggende waardesystemen veranderen.

Lees verder...

Omgaan met de tijdcrisis

25 augustus 2015

Het kennisnetwerk Archimedes, waar ik sinds een kleine twee jaar als kennispartner deel van uitmaak, heeft het thema ‘tijd’ bestempeld als een van de leidende beleids- en onderzoekthema’s van deze tijd. ‘Zeggenschap over tijd’ is een onderwerp dat niet alleen ‘tijdadviseurs’ zal gaan bezighouden, maar vooral ook onszelf. Hoewel het ten principale gaat om een machtsvraagstuk op organisatie- en individueel niveau, reikt het verder en raakt het ook ons privé domein. Ik heb dat persoonlijk tijdens mijn vakantie ervaren, toen in het boeiende cultuurfilosofische boek van Koen Haegens[1] las. In het deel dat gaat over ‘zeggenschap over de toekomst’ legt hij de open zenuwen bloot van onze maatschappij. Ik kom daar verderop op terug.

 

[1] De titel van het boek luidt: Zeggenschap over de toekomst” Neem de tijd; overleven in een go-maatschappij”

 

Lees verder...

Onderzoekend leiderschap

25 juni 2015

De samenleving vraagt om een nieuw soort leiderschap, een vorm van lerend in plaats van belerend leiderschap. Een leiderschap dat traag durft te zijn, zonder vertragend te werken. Een leiderschap, ook, dat in durft in te gaan tegen de trends van exponentiële versnelling. Kortom: een onderzoekend leiderschap dat niet geleefd wordt door de tijd, maar tijd durft te nemen voor de dingen die ertoe doen. Een leiderschap dat interacteert en bemoedigt. Een wijs leiderschap.

Lees verder...

Bikini Berlin

24 mei 2015

Berlijn blijft intrigeren. We waren er de afgelopen weken weer om onze pas geboren kleindochter te bewonderen. De weg ernaar toe verliep minder direct dan anders. Onze zelf gekozen omweg bracht ons door prachtige natuurgebieden ten zuiden van de Harz, maar ook door verlaten winningsgebieden van bruinkool, die nu getransformeerd worden tot grote windenergieparken. Mooi om te zien hoe Duitsland werkt aan zijn toekomst en ècht aan het transformeren is. Het Nimby-principe (Not In My BackYard) speelt hier bij de ruimtelijke inrichting kennelijk nauwelijks een rol. Dat is bij ons wel anders. De beperkte ruimte en de assertieve volksaard leiden tot heel veel gepraat en vaststelling van zoekgebieden, maar tot stagnatie in de realisatie.

Lees verder...

Waardengestuurd leiderschap

22 april 2015

De afgelopen maanden heb ik samen met een collega hard gewerkt aan de opzet van de eerste, experimentele leergang “Leiderschap en Talentontwikkeling” voor leidinggevenden in de publieke sector. Gisteren was de final pitch van de zes deelnemers, in het bijzijn van hun opdrachtgevers, drie gemeentesecretarissen. Als procesbegeleider, inleider, actief luisteraar en lid van het werkend collectief durf ik te zeggen: het was een doorslaand succes. Juist in een periode van turbulentie en transformatie blijken leidinggevenden behoefte te hebben aan een andere kijk op de werkelijkheid.

Lees verder...

^ Naar boven