Essays

Met de titel ‘Paradise lost, paradise regained' over de overwinning op onszelf wil ik laten zien dat wat vernietigd wordt, ook altijd weer tenietgedaan kan worden. Ook al vraagt dat offers van onszelf. Het ‘paradijs’ van Milton vervang ik door twee andere ruimtelijke connotaties ‘landschap’ en ‘land’. In het verlies van beide zitten aanknopingspunten voor het aanbrengen van nieuwe betekenissen aan beide.

Het was ergens begin maart van het jaar 2018 toen mijn collega Jan Willem Zeelenberg en ik een beroep deden op mijn bevriende kunstenares Maud Quaedvlieg. We hadden voor het nieuwe managementteam van de gemeente Moerdijk een zogenaamd management development programma ontwikkeld. Dat deden we op een geheel andere manier dan de meeste consultants dat doen, namelijk niet uit een boekje, met modellen en een beroep doend op de cognitieve vaardigheden van de deelnemers.

Mijn belangstelling voor de overheid en het overheidsfunctioneren gaat terug naar mijn jonge jaren toen mijn grootouders vertelden over de crisisjaren tijdens het tweede en derde decennium van de vorige eeuw; hoe zij zich staande hielden en hoe zij vanuit een diep doorleefd sociaaldemocratisch gedachtengoed zin gaven aan hun leven en aan de opvoeding van hun twee zoons.

Ten overstaan van een divers publiek, bestaande uit leden en netwerkpartners, presenteerde het bestuur van de wooncoöperatie Brundtland op 9 januari 2020, een driedelig rapport over de meerwaarde van een ecowijk ten opzichte van een reguliere woonwijk, over de financieel-economische haalbaarheid van een in elk opzicht duurzame ecowijk en over de geschikte locaties voor een dergelijke wijk.

Het zal rond 1977 geweest zijn. Politiek gezien een spannende tijd, waarin het gonsde van nieuwe geluiden. Een tijd die in het teken stond van vernieuwing met een overheid die meer moest gaan luisteren naar de geluiden uit de samenleving.

Mijn jonge denken – ik was 19 jaar - is in belangrijke mate gestempeld door het rapport van de Club van Rome (1972) dat de duistere titel droeg ‘Grenzen aan de groei’. De twee substantieven ‘grenzen’ en ‘groei’ boeiden mij in sterke mate en riepen de nodige vragen op. Grenzen waaraan, groei waarvan? Grenzen en groei voor wie en van wat?